Zeynallı, rüşvet alma, yetkili bir kişinin kararına yasa dışı etki etme gibi suçlamalarla suçlu bulunsa da, kendini suçlu kabul etmiyor ve kararın siyasi bir emir olduğunu, gazetecilik faaliyeti nedeniyle tutuklandığını ve siyasi mahkum olduğunu vurguluyor. Karara göre, Avaz Zeynallı’nın tutuklandığı gün evinde yapılan aramada ele geçirilen 16 bin manat da el kondu.
“38 TANIKTAN 31’İNİ TANIMIYORUM…”
“Xural TV” kurucu yayın yönetmeni Avaz Zeynallı, mahkemede son sözünde, yargının eğer bağımsızsa, kendilerine beraat vermesi gerektiğini söyledi. Avaz Zeynallı, hiç tanımadığı kişilerin bu davada tanık olarak kullanıldığını ve aleyhine ifade vermeye zorlandıklarını şu sözlerle belirtti:
“Bu davada 38 tanıktan 31’ini tanımıyorum. Ne ben onları, ne de onlar beni tanımıyor. Beni tanımayan biri nasıl benim aleyhime tanıklık edebilir? Tanıklardan ikisi yerel yönetim başkanı, yetkili kişilerdir. Tabii ki, onları tanımam gerekiyor. Bana, onların kararlarına etki ettiğim suçlaması yapıldı. Böyle bir saçmalık olabilir mi?”
Avaz Zeynallı, kendilerine karşı suçlamaları destekleyecek hiçbir geçerli kanıtın olmadığını vurguladı. Bu nedenle, ceza davasına son verilmesi ve hakkında beraat kararı verilmesi gerektiğini belirtti. Son sözünde vicdan mahkumu olduğunu vurgulayan Zeynallı, kendisine yönelik ceza davasının bir suçtan dolayı değil, Azerbaycan’daki yolsuzlukları anlattığı ve yetkilileri eleştirdiği için açıldığını söyledi. Zeynallı, tutuklandığı gün evinde yapılan aramada ele geçirilen 16 bin manatın Avrupa Mahkemesinin ödeneği olduğunu, mahkeme kararının, ailesini zor durumda bırakmak için alındığını belirtti.
“Xural TV” kurucu yayın yönetmeninin eşi Melahat Zeynalova, kararın yasa dışı ve adaletsiz olduğunu, temyiz başvurusu yapacaklarını söyledi: “Bugün Bakü Ağır Ceza Mahkemesi’nde yasaları ayaklar altına aldılar…”
Avaz Zeynallı’nın birkaç duruşması canlı yayında izleyiciyle buluştu. Bu canlı yayınlar izlenildiğinde, davanın tamamen siyasi amaç güdüldüğü anlaşılabilir. Avaz Zeynallı’nın duruşmalarının canlı yayınlanması, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve şeffaflığın sağlanması açısından önemli bir adım olarak değerlendirilse de, davanın siyasi boyutlarına dair endişeleri de beraberinde getiriyor. Bu gelişmeler, Azerbaycan’da adaletin hukuki değil, siyasi unsurların etkisi altında şekillendiğini gözler önüne seriyor.
Journalists Without Borders (Gazetecileri Koruma Komitesi), ABD Dışişleri Bakanlığı ve Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserliği de dahil olmak üzere birçok uluslararası kuruluş, Zeynallı’nın derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.
NE OLMUŞTU?
Avaz Zeynallı, 2022’nin 9 Eylül tarihinde tutuklandı. İlk suçlama, “Baku Steel Company” MMC – çelik üretim tesisinin eski yöneticisi, şu anda hapiste olan Rasim Mammadov’un eşinden 20 bin manat alınmasıyla ilgiliydi.
Rasim Mammadov, 180 milyon manatlık mal varlığı üzerine hüküm giymiş, dolandırıcılık ve devlet mülküne zarar vermek maddeleriyle hakkında 12 yıl hapis cezası kararı verilmişti. Daha sonra yeni suçlamalar da ortaya atıldı. Zeynallı, kendisini suçlu görmüyor ve siyasi emirle susturulmak için tutuklandığını söylüyor.
Avaz Zeynallı, Ceza Kanunu’nun 178.2.1 (önceden anlaşmalı olarak dolandırıcılık yapmak), 311.3.2 (rüşvet almak tekrar edildiğinde), 311.3.3 (rüşvet almak – tekrar ve büyük miktarda), 311.3.4 (ağırlaştırıcı koşullarda rüşvet almak) maddeleri ile suçlandı.
AVAZ ZEYNALLI KİMDİR?
Avaz Zeynallı, 16 Aralık 1967 tarihinde Yerevan’da doğdu. Üniversite eğitimini Ankara Üniversitesi Hukuk bölümünde aldı. Türkiye’deki eğitim süresi boyunca ‘Büyük Gelecek’ dergisini bastı. Dönemin başbakanı Süleyman Demirel ve Rauf Denktaş başta olmak üzere birçok siyasiyle söyleşi yaptı.
1999 yılında Azerbaycan’a döndükten sonra “Günaydın”, “P.S.”, “Milletin Sesi” gazetelerinin yazarı ve Vatandaş Dayanışması gazetesinin baş editörü olarak çalıştı. 2002 yılında “Xural” gazetesini kurdu ve bu gazetenin baş editörü olarak görev yaptı. Xural.com haber sitesi olarak faaliyette bulunmaktadır. “Xural TV” YouTube kanalında “Siyaset Meydanı” programını yaptı.
Avaz Zeynallı, Milli Sevgililer Günü fikrini ortaya atarak, 20 Ocak 1990 şehitleri İlham ve Ferize’nin düğün günü olan “30 Haziran”ın Azerbaycan’da Sevgililer Günü olarak kutlanmasını öneren gazeteci olarak bu yönde propaganda yapmıştır.
2006 yılında “30 Haziran-Sevgililer Günü” ve 2011–2014 yıllarında hapishanede olduğu sırada yazdığı 40 ciltlik (4 kez basılmış) “Selcan’ın Memleketi” hapishane günlükleri kitabının yazarıdır. Daniel Yergin’in “Petrol” eserinin de çevirisini yaptı.
2011 yılında Cumhurbaşkanlığı Ofisinin Başkanı Ramiz Mehdiyev’in siyasi emriyle, büyük miktarda rüşvet almak, tehdit ve şantaj yoluyla rüşvet almak ve tekrar rüşvet almak, ayrıca büyük miktarda vergileri ve zorunlu devlet sosyal sigorta primlerini ödemekten kaçınma suçlamaları ileri sürülerek hakkında 9 yıl hapis cezası verilmiştir. 3 yıl içeride kaldıktan sonra 2014 yılında Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in af kararnamesi ile serbest bırakılmıştır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, gazetecinin bu dava ile ilgili olarak Sözleşmenin 5. maddesi (özgürlük ve güvenlik hakkı), 8. maddesi (özel ve aile hayatına saygı hakkı) ve 10. maddesi (ifade özgürlüğü) ihlal edildiğine dair karar vermiştir. Kararın ardından Yüksek Mahkeme, Avaz Zeynallı’ya beraat vermek ve uğradığı manevi, maddi zarar için 13 bin avro tazminat ödemek zorunda kalmıştır.
Avaz Zeynallı’nın yönettiği medya kuruluşu – Xural TV büyük bir izleyici kitlesi (255K) toplamıştı. Ülkenin sosyo-ekonomik, kamu-siyasi, hukuki sorunları günlük olarak Xural TV’de aydınlatılıyor ve eleştirmenler için ana ve geniş bir platform olarak kabul ediliyordu.
