Tarım ilaçları günümüzde öylesine yaygın kullanılıyor ki özellikle sebze ve meyve yemeye korkar hale geldik. Yapılan bilimsel araştırmalar bu ilaçların sağlığımızı ciddi şekilde tehdit ettiğine dikkat çeken Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ela Keskin, tarım ilaçlarının vücuda etkilerini ve bu zehirli kimyasallardan ne kadar korunabileceğimizi şöyle anlattı:
Ela Keskin
Fazla maruziyet nelere yol açar?
Kontrolsüzce kullanılan tarım ilaçlarının akut zehirlenmelere neden olabileceği gibi vücutta birikerek kanserojen etki gösterebileceğine dair bilimsel çalışmalar var. Tarım ilaçlarında kullanılan kimyasallar son derece zararlı maddeler olup ağız, cilt ve soluma yoluyla zehirlenmelere neden olabilir. Bu maddeler suda çözünemedikleri için böbreklerden atılamamakta ve vücutta metabolizması hızlı olan kalp, beyin, karaciğer, böbrek, kas, kemik, bağırsak gibi iç organlarda birikmektedir. Biriktikleri organların da çalışmasını bozarak, çoklu organ yetmezliğiyle hayati riske sebebiyet verebilirler. Ayrıca bağışıklık sistemini de zayıflatabilirler. Tarım ilaçlarının yoğun kullanıldığı bölgelerde çocuk lenf kanseri olarak bilinen lösemi sıklığının da arttığı bildirilmektedir.
Sebze ve meyvelerin tarım ilacı içerip içermediğini nasıl anlarız?
Sebze ve meyvelerde tarım ilacı olup olmadığını ya da ne miktarda olduğunu kestirmek çok zordur. Meyvelerin ovalanarak yıkanması üzerlerinde varsa tarım ilacı miktarını önemli ölçüde azaltır. Fakat bazı tarım ilaçlarının kabuktan içeriye sızdığı da görülür. Yani yüzeyi yıkamakla da tarım ilacı tamamen ortadan kalkmayabilir.
Neler yapabiliriz?
Tarımsal ilaçlardan kaçınmanın en iyi yolu elbette, kendi ürünlerinizi büyütmeniz, yakın çevrenizde yetiştirilen ya da sadece kaynağını bildiğiniz organik veya iyi tarım sertifikalı ürünleri satın almanızdır. Bunların mümkün olmadığı durumlarda ise gıdalardaki kalıntıları temizlemek için şu yöntemlere başvurabilirsiniz…
1 – Tuzlu suda bekletin
Araştırmalar, sebze ve meyvelerin 20 dakika boyunca tuzlu su çözeltisinde bekletilmesinin, en yaygın kullanılan dört böcek ilacındaki kalıntıların çoğunun temizlendiğini göstermiştir.
2 – Kabuklarını soyup tüketin
Tarım ilaçları kalıntılarından kaçınmak için yıkama işlemleri sonrası meyve ve sebzelerin kabuğunu soyup, tüketin.
3 – Sadece soğuk su ile yıkayın
Yapılan bir çalışmada da, soğuk su altında ovarak yıkama işleminin test edilen 12 tarım ilacından 9’nun kalıntılarını azaltabildiğini göstermiştir.
4 – Kaynatarak temizleyin
Gıdalar, kaynatılıp suları süzülerek de kimyasallardan arındırılabilir. Yapılan araştırmalarda kaynayan çileklerdeki kalıntılarının yüzde 92 oranında azaldığı saptanmıştır. Başka bir yöntemde de sebze ve meyveler kaynatıldıktan sonra soğuk suya bırakıldıklrında şeftali hariç tümündeki pestisit kalıntıları yüzde 50’den fazla azaldığı saptanmıştır.
5 – Karbonat kullanın
Büyükçe bir kaba koyduğunuz sebze ve meyvelere üstlerini örtecek kadar su ilave edin. Sonra içine 1-2 çay kaşığı kadar karbonat koyup 10 dakika bekletin. Son adım olarak yine temiz suyla durulama işlemi yapın.
BUNLARA DİKKAT EDİN
Sebze ve meyveleri tarım ilaçlarından arındırmak isterken bazı hatalar da yapılabiliyor. İşte bu konuda dikkat edilmesi gereken noktalar…
Yapraklı sebzeleri sadece akan sudan geçirmeyin
Kökleri olan ve toprağa yakın yetişen sebze ve meyvelerde normal olarak daha fazla ilaç birikir. Bu yüzden bu tür gıdaları temizlerken suda bekletme süreleri uzatılmalı, birkaç kez suyu değiştirilmelidir. Daha sonra akan sudan geçirilmelidir. Brokoli, karnabahar, kavun, patates, çilek gibi ürünlerin temizlenmesi biraz daha zordur. Önce karbonatlı suyla arındırılmaları gerekir.
Sakın sabun ve deterjanla temizlemeyin
Sebze ve meyveleri sabunla yıkamayı tercih edenler hata yapar. Çünkü bu ürünleri sabun veya deterjanla yıkamak içerdikleri kimyasallar meyve ve sebzeye bulaşabileceği için sakıncalıdır.
